Tìm hiểu các bộ phận của đàn Cello
Đàn Cello là nhạc cụ có 4 dây thuộc họ Vĩ cầm, có kích thước lớn hơn đàn Violin, được làm chủ yếu bằng gỗ, thường dùng biểu diễn trong các dàn nhạc cổ điển. Vậy cấu tạo của đàn Cello gồm những thành phần gì? Hôm nay hãy cùng Việt Thanh giải mã các bộ phận của đàn Cello.
Để dễ hình dung hơn, chúng tôi chia đàn Cello thành 3 bộ phận chính bao gồm: Thân đàn, hộp chốt, cần đàn. Trong các bộ phận chính sẽ gồm các bộ phận phụ khác, cùng tìm hiểu chi tiết ở bài viết phía dưới.
HỘP CHỐT (Pegbox)
Pegbox là một phần gỗ rỗng phía trên cần đàn và bên dưới cuộn xoắn ốc, có chứa các lỗ để lắp các chốt điều chỉnh dây vào. Nó thường được làm bằng gỗ phong và có cùng một loại gỗ với cuộn xoắn ốc và cần đàn.
Cuộn xoắn ốc (Scroll)
Cuộn xoắn ốc là phần trên cùng của đàn cello và nằm phía trên hộp chốt. Thông thường, chúng được chạm khắc từ gỗ phong trông giống như vỏ ốc, nhưng các nhà sản xuất đàn Cello thỉnh thoảng làm chúng theo hình đầu người hoặc đầu động vật. Cuộn xoắn ốc chỉ có mục đích trang trí và không ảnh hưởng gì đến âm thanh đàn Cello.
Chốt điều chỉnh (Tuning Pegs)
Các chốt điều chỉnh có hình giống như một cây kẹo mút và được làm bằng gỗ, với một đầu tròn phẳng hơn và các trục thon nhọn, vừa với các lỗ trên hộp chốt.
Một đầu của dây đàn được cố định vào trục của các chốt bằng cách luồn qua các lỗ nhỏ, quấn quanh trục và siết chặt bằng cách xoay các chốt. Khi các dây được siết chặt, âm thanh trở nên cao hơn (sắc nét hơn) và khi chúng được nới lỏng, âm thanh sẽ thấp hơn (phẳng hơn).
CẦN ĐÀN (Neck)
Cần của đàn Cello là một mảnh gỗ dài, mỏng nối hộp chốt với thân đàn. Nghệ sĩ Cello sẽ nắm lấy cần đàn khi họ nhấn dây xuống để chơi các nốt, đặt ngón tay cái lên cần đàn khi họ chơi.
Đai ốc (Nut)
Đai ốc là một dải gỗ nhô cao ở đầu bàn phím. Dây đàn dựa vào các đai ốc được nâng lên khỏi bàn phím. Đai ốc có các rãnh nhỏ được cắt vào để có thể giữ cố định dây, ngăn dây đàn di chuyển xung quanh hoặc trượt khỏi bàn phím. Đai ốc có ảnh hưởng đến action của đàn Cello, dây đàn càng gần mặt phím thì action càng thấp và ngược lại.
PHIẾM ĐÀN (Fingerboard)
Phiếm đàn là một dải gỗ cong dài màu đen (thường là gỗ mun) nằm trên cần đàn. Người chơi cello sẽ sử dụng các ngón tay trái của họ để ấn xuống phím tạo ra các nốt nhạc khác nhau. Bàn phím tăng thêm sức mạnh cho cần đàn và hỗ trợ lực căng của dây, vì vậy gỗ mun thường được chọn vì độ cứng và độ bền.
Dây đàn (String)
Đàn Cello gồm có 4 dây được điều chỉnh theo các nốt A, D, G và C, với A là nốt cao nhất. Dây đàn Cello thường được làm bằng dây kim loại, ruột động vật hoặc dây có lõi bằng kim loại. Dây có thể được gảy (pizzicato) hoặc chơi bằng cách kéo và đẩy cung (bow) qua dây.
Button
Ở cuối cần đàn, bạn sẽ tìm thấy Button là một bộ phận hình bán nguyệt nối cần và thân đàn Cello lại với nhau. Chức năng của Button là cung cấp diện tích dán lớn hơn khi khớp cần được gắn vào đàn Cello.
>> Xem thêm: Hướng dẫn chọn kích thước đàn Cello
THÂN ĐÀN (Body)
Thân đàn cello là một hộp âm thanh bằng gỗ cho phép sự rung động của dây cộng hưởng và tạo ra âm thanh đầy đủ hơn, to hơn.
Thân đàn được chia thành 3 phần: Mặt trên (Top), mặt sau (back) và mặt bên (Ribs). Chất lượng và tuổi của gỗ ở mặt trên và mặt sau của đàn Cello có ảnh hưởng lớn đến âm thanh của đàn.
Mặt trên (Top)
Mặt trên là một miếng gỗ lớn, thường là gỗ vân sam, có lỗ chữ “f” trên đó. Đó là soundboard nơi âm thanh được phát ra. Lỗ f truyền các rung động của dây đi qua ngựa đàn đến các xương sườn (ribs) và quay trở lại qua cột âm thanh (sound post).
Mặt sau (Back)
Mặt sau là phần gỗ lớn không có lỗ và được nối với mặt trên bằng các ribs. Nó có thể là một mảnh gỗ duy nhất hoặc có hai phần khớp với nhau.
Mặt bên (Ribs)
Mặt bên của đàn cello là các miếng gỗ chạy xung quanh toàn bộ mép ngoài của thân đàn cello. Các xương sườn (Ribs) giữ hai mảnh trước – sau cách xa nhau, tạo ra khoang cộng hưởng tạo ra âm thanh của đàn Cello.
Bouts
Bouts là tên dùng để chỉ các phần tròn rộng hơn của thân đàn cello, ở trên và dưới thắt lưng.
Thắt lưng (Waist)
Phần hẹp nhất của thân đàn Cello được gọi là thắt lưng. Điều này cho phép nghệ sĩ cello cúi đầu mà không va vào thân đàn cello.
Lỗ F
Các lỗ ở mặt trên của đàn Cello có hình dạng giống chữ F. Chúng giúp Cello cộng hưởng nhiều hơn và cho phép không khí rung động thoát ra khỏi đàn Cello.
Ngựa đàn (bridge)
Ngựa đàn là một mảnh gỗ hình vòm nhỏ (thường có đốm), giúp nâng dây lên khỏi bàn phím, cho phép các rung động âm thanh truyền qua nó đến thân đàn Cello. Cùng với đai ốc, chiều cao của ngựa đàn ảnh hưởng đến hoạt động của dây.
Bộ tinh chỉnh (Fine Tuners)
Bộ tinh chỉnh là các vít kim loại được cố định vào đế của dây trên bộ phận đuôi. Sử dụng một đòn bẩy để điều chỉnh dây dễ dàng hơn bằng cách xoay các chốt và cho phép điều chỉnh chính xác và phút hơn. Không phải tất cả đàn Cello đều có bộ tinh chỉnh, vì chúng chỉ phù hợp với dây kim loại và có thể ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh.
Tailpiece
Tailpiece là một miếng gỗ cong thu hẹp lại, thường là gỗ mun, là nơi các dây được neo ở đầu đối diện với hộp chốt (pegbox). Chúng có bốn lỗ tròn để cố định đầu dây, Công dụng chính của nó là đảm bảo dây căng.
Tail Gut
Tail Gut là phần kết nối tailpiece với end pin (spike) và cho phép kéo chặt dây. Chúng được làm từ các dải kim loại hoặc vật liệu tổng hợp trong các nhạc cụ hiện đại.
Ngựa đàn (Saddle)
Ngựa đàn cello là một khối gỗ hình chữ nhật nhỏ, thường được chế tác bằng gỗ mun, giúp giảm áp lực tác động lên thân đàn cello do lực căng của dây. Yên giúp phân tán lực căng dây từ tâm đàn cello về phía chốt (endpin).
Thanh ghim cuối (Endpin Rod)
Thanh ghim cuối là một thanh kim loại mỏng nhô ra từ đáy đàn cello. Chiều cao của thanh ghim cuối có thể được điều chỉnh để phù hợp với chiều cao và phong cách chơi của người chơi. Ở cuối thanh ghim cuối là một đầu cao su hoặc đầu nhọn có thể đâm thẳng xuống sàn thường gọi là Endpin Collar.
Thanh ghim cuối cố định đàn cello xuống sàn phía trước người chơi để nhạc cụ không bị trượt về phía trước.
Một số người chơi tháo thanh chốt cuối của họ trước khi di chuyển đàn Cello hoặc cất đàn để tránh vô tình va đập đàn vào vật cứng, điều này có thể dẫn đến hư hại đàn Cello.
Cột âm thanh (Sound Post)
Sound Post là một miếng gỗ hình trụ hẹp, thường là vân sam, được chèn vào vị trí bên trong cello giữa mặt trên và mặt sau. Nó được định vị bên trong ngay bên dưới mặt dây A của ngựa đàn. Sound Post mang các rung động âm thanh từ trên xuống dưới của đàn cello, tạo ra âm sắc tròn đầy.
Thanh trầm (Bass Bar)
Thanh Bass là một dải gỗ (thường là gỗ vân sam) được đặt bên trong đàn Cello, chạy gần như dọc theo chiều dài của mặt đàn, để tăng thêm sức mạnh và truyền tải âm thanh. Thanh trầm không nhìn thấy được, nhưng nó nằm dưới ngựa đàn gần dây C giúp tăng cường sóng âm thanh để có chất lượng phong phú hơn trên các nốt.
Purfling
Xung quanh mép của mặt trên và mặt sau có một đường viền trang trí được gọi là “purfling”. Lớp phủ này có tác dụng trang trí và cũng giúp giảm nguy cơ nứt vỡ ở mặt trên và mặt sau của đàn cello.
>> Xem thêm: Cấu tạo đàn violin
KẾT LUẬN
Ở trên là phần mô tả chi tiết các thành phần cấu tạo nên một cây đàn Cello, mỗi bộ phận nắm giữ một chức năng riêng, tất cả tạo nên tổng thể đàn Cello hoàn chỉnh, giúp người chơi dễ dàng sử dụng. Việc hiểu về cấu tạo đàn Cello giúp bạn biết cách sử dụng, bảo quản, điều chỉnh đàn Cello một cách tốt nhất. Nếu vẫn còn thắc mắc xin vui lòng liên hệ với Công ty Âm Nhạc Việt Thanh để được hỗ trợ tư vấn qua số hotline: 0909046613 – 0938809307 – 0903864264.
