Kèn Trumpet

Kèn trumpet là một loại nhạc cụ thuộc họ đồng, có hình dạng ống dài xoắn lại và mở rộng ở cuối tạo thành phần “chuông”. Khi thổi vào, không khí sẽ đi qua một loạt các van (valves) có thể điều chỉnh để thay đổi độ cao của âm thanh.

Kèn trumpet là một trong những nhạc cụ quan trọng và phổ biến trong dàn nhạc, đặc biệt là trong các bản giao hưởng, nhạc jazz. Kèn trumpet đã được sử dụng không chỉ trong âm nhạc mà còn trong các nghi lễ quân sự và tín ngưỡng.

Cần lưu ý tránh nhầm lẫn:

– Cornet không phải là kèn mà chỉ trông giống kèn. Cornet có lỗ hình nón (buồng bên trong) trong khi kèn có lỗ hình trụ.

– Bugle có hình dáng tương tự như kèn trumpet nhưng không khóa hay van. Kết quả là kèn có ít nốt hơn nhạc cụ bằng đồng có van.

Các loại kèn trumpet

Trumpet có nhiều loại khác nhau. Loại kèn trumpet được sử dụng phổ biến và dễ nhìn thấy nhất là kèn trumpet Bb. Bạn cũng sẽ gặp những loại kèn trumpet khác khi bắt đầu chơi lên cao hơn, chuyên nghiệp hơn hoặc chơi theo phong cách âm nhạc riêng.

Kèn trumpet Bb

Bb trong tên gọi chính là phím để thổi kèn, nói một cách đơn giản hơn, nếu bạn chơi nốt C, bạn sẽ nghe thấy nốt Bb. Bạn có thể chơi nhiều nốt dựa trên hòa âm của Bb mà không cần nhấn bất kỳ van nào xuống. Khi bạn nhấn van xuống, bạn sẽ chơi được nhiều nốt nhạc hơn.

Kèn trumpet Eb hoặc C

Bạn cũng có thể bắt gặp kèn trumpet Eb hoặc C. Giống như kèn Bb, nếu bạn chơi nốt C trên những chiếc kèn này, bạn sẽ nhận được nốt Eb hoặc C tương ứng. Những cây kèn trumpet này được sử dụng bởi người chơi có trình độ hoặc chuyên nghiệp hơn.

Kèn trumpet Piccolo

Đây là loại kèn nhỏ nhất trong các loại. Giống như sáo piccolo, trumpet piccolo có thể chơi những nốt cao nhất và thường được sử dụng như một nhạc cụ thay thế cho kèn tiêu chuẩn.

Kèn trumpet Pocket

Đây là những cây kèn trumpet có thể bỏ vào túi và mang theo đến bất kì đâu. Có thể hiểu trumpet pocket là phiên bản nhỏ gọn của kèn trumpet Bb và có cùng chiều dài ống như những người anh em lớn hơn.

Kèn Trumpet pocket có đầy đủ chức năng và được sử dụng để luyện tập khi bạn đi du lịch và không thể mang theo nhạc cụ lớn hơn bên mình.

Các bộ phận của kèn trumpet

Mouthpiece hay còn gọi là ống ngậm hay ống thổi. Ống ngậm là nơi bạn đặt miệng để thổi không khí qua kèn.

Valves hay van.Vào đầu thế kỷ 19, một chiếc kèn đã được thiết kế sử dụng các van để dẫn không khí qua các ống có độ dài khác nhau, cho phép kèn chơi được nhiều nốt hơn. Hiện nay, hầu hết kèn trumpet và nhiều nhạc cụ bằng đồng khác đều sử dụng van để có thể chơi được đầy đủ các nốt. Một cây kèn trumpet không phải lúc nào cũng có van

Slide hay thanh trượt. Trên một nhạc cụ dây, các dây cần được thắt chặt hoặc nới lỏng để giữ chúng đúng nhịp. Giống như vậy, trên kèn trumpet các thanh trượt dùng để điều chỉnh âm điệu.

Bore là đường kính bên trong ống dẫn khí. Có hai loại chính: hình trụ và hình nón. Sự khác biệt giữa lỗ hình nón và hình trụ là âm thanh mà nhạc cụ tạo ra. Kèn Trumpet có lỗ hình trụ.

Bell hay còn gọi là chuông, là đầu kèn, nơi phát ra âm thanh. Phần loa loe ra để tăng cường âm sắc và âm lượng.

Leadpipe hay ống dẫn. Đây là nơi gắn kết với ống ngậm. Bạn sẽ bắt gặp ống dẫn được gắn ngược dài hơn ống dẫn bình thường và rộng hơn thay vì hẹp hơn. Điều này có nghĩa là có ít lực cản không khí hơn khi bạn chơi và bạn sẽ có mức độ kiểm soát âm sắc và ngữ điệu cao hơn.

Kỹ thuật thổi kèn trumpet

Embouchure hay kỹ thuật đặt miệng thổi – Trên tất cả các nhạc cụ hơi, bạn cần tạo hình dạng miệng chính xác để có được âm sắc tốt nhất khi chơi nhạc cụ. Đối với kèn trumpet, embouchure là một kỹ thuật vô cùng quan trọng.

Fingering hay kỹ thuật đặt ngón tay – Cách đặt ngón tay trên các phím bấm quyết định nốt nhạc được phát ra.

Vibrato (Rung âm) – Âm thanh của vibrato tạo ra hiệu ứng rung, thường được nghe trong những màn trình diễn trumpet solo. Kỹ thuật này giúp âm nhạc thêm phần sống động và hấp dẫn.

Mute kèn trumpet

Mute là dụng cụ được đặt vào phần chuông (bell) của kèn trumpet. Chúng có tác dụng làm thay đổi âm sắc (tone) của kèn và làm cho âm thanh trở nên nhẹ nhàng, kín hơn. Có nhiều loại mute khác nhau trên thị trường để lựa chọn. Mỗi loại mute sẽ tạo ra những âm sắc và hiệu ứng âm thanh khác nhau.

Straight Mutes: Đây là kiểu mute chuẩn và thường được sử dụng khi mới bắt đầu học chơi kèn trumpet.

Cup Mute: Đây là loại mute phổ biến thứ hai sau straight mutes. Khi sử dụng cup mutes, âm thanh phát ra từ kèn trumpet sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn và có âm sắc kín hơn.

Harmon Mute: Đây là một loại mute có hình dạng đặc biệt. Khi sử dụng, mute này tạo ra âm thanh đặc trưng “wah wah”, một hiệu ứng âm thanh nổi tiếng thường được nghe trong nhạc jazz.

Có nhiều loại mute khác mà bạn có thể gặp, nhưng 3 loại được nêu ở trên có lẽ là loại phổ biến nhất.

Chất liệu và hoàn thiện kèn trumpet

Hoàn thiện

Kèn trumpet làm bằng đồng và có nhiều hoàn thiện khác nhau. Bạn có thể thấy những chiếc kèn trumpet mạ bạc/vàng hoặc những loại sơn mài có màu sắc khác nhau.

Hoàn thiện làm tăng giá trị thẩm mỹ. Mạ bạc thường có khả năng chống ăn mòn cao hơn và có đặc tính chống vi khuẩn.

Thường có những tranh luận về việc liệu lớp hoàn thiện có ảnh hưởng đến âm thanh hay không. Đây có lẽ không phải là điều bạn cần phải lo lắng quá nhiều – bạn có thể đưa ra quan điểm về vấn đề này khi bạn tiến bộ với tư cách là một người chơi chuyên nghiệp.

Chất liệu

Các cây kèn trumpet được làm bằng đồng thau. Đồng thau là hợp kim của đồng và kẽm, tỷ lệ khác nhau của các vật liệu này quyết định loại đồng thau của nhạc cụ. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến âm sắc của nhạc cụ.

Đồng thau màu vàng – 70% đồng và 30% kẽm, đồng thau màu vàng tạo ra màu sắc tươi sáng trong âm thanh thường thấy ở kèn.

Đồng thau vàng – Loại đồng thau này bao gồm 85% đồng và 15% kẽm. Mức kẽm thấp hơn làm cho nhạc cụ có tông màu tối hơn, có thể phù hợp với một số người chơi nhất định. “Vàng” đề cập đến màu sắc – không có vàng thực sự trong nhạc cụ.

Bạc niken – Giống như đồng thau vàng, loại này không chứa bạc mà chỉ có màu bạc. Điều này đạt được bằng cách thêm niken vào hỗn hợp đồng và kẽm. Vật liệu này có khả năng chống ăn mòn tốt hơn các loại khác và có âm thanh trầm, vang.

Đồng thau Rose – Đồng thau Rose có 90% đồng và 10% kẽm. Vì loại này có phần đồng cao nhất nên cả màu sắc và tông màu của vật liệu đều tối hơn.

Nhựa – Đây là một loại vật liệu tương đối mới trong thế giới kèn. Kèn Trumpet nhựa ngày càng trở nên phổ biến đối với những người mới bắt đầu do giá thành thấp hơn và trọng lượng nhẹ hơn so với kèn đồng. Chúng vẫn cho âm thanh khá tốt mặc dù không thực sự được làm bằng đồng thau.

Monel – Monel là hợp kim của đồng và niken. Đó là một vật liệu rất cứng có khả năng chống ăn mòn và thường được sử dụng cho van.

Model kèn trumpet nổi bật

Công ty Âm Nhạc Việt Thanh chuyên bán các loại kèn trumpet bằng đồng từ các thương hiệu nổi tiếng như Eastman, Selmer,… Từ những dòng kèn dành cho người mới bắt đầu đến người chơi có kỹ năng và biểu diễn chuyên nghiệp.

Danh sách một số mẫu kèn trumpet nổi bật tại Âm Nhạc Việt Thanh: