Hướng dẫn chọn đàn guitar thùng tốt nhất
Lựa chọn đàn guitar thùng luôn gặp nhiều khó khăn, vì thế giới guitar cực kì đa dạng các dòng đàn, kích thước, thương hiệu, … Bài viết sẽ hướng dẫn chọn đàn guitar thùng tốt nhất và phù hợp với bạn nhất.
Bài viết này tiếp cận theo hướng khoa học. Hiểu biết về cấu tạo và các nguyên lý khoa học của cây đàn guitar sẽ là công cụ hữu ích để bạn đánh giá chất lượng cây đàn, và xác định đâu là cây đàn guitar thùng tốt nhất dành cho bạn.
1. Chất liệu gỗ
Âm thanh truyền đi nhiều hướng khác nhau thông qua các chất liệu gỗ khác nhau. Nó truyền qua gỗ nhanh hơn không khí gần mười ba lần. Sóng âm không thể truyền trong chân không. Chúng yêu cầu môi trường để các sóng/ nguyên tử tương tác với nhau tạo ra thứ như các nốt, các giai điệu. Đó cũng là nguyên lý cơ bản của phần lớn các nhạc cụ acoustic.
Gỗ được ưa chuộng vì khả năng truyền âm thanh hiệu quả. Và tuỳ mỗi loại gỗ cũng sẽ truyền và đem lại âm sắc khác nhau. Một số tạo ra âm thanh sáng hơn, trong khi một số khác tạo ra âm trầm ấm hơn, sâu hơn. Trong thuật ngữ guitar, nó được gọi là tone-wood. Một loại gỗ đặc biệt được đánh giá cao vì khả năng truyền, cộng hưởng và định hình âm thanh của nó, tạo ra chất lượng và âm sắc đặc trưng cho cây guitar.
Chọn đúng loại tone-gỗ là một thước đo quan trọng để đánh giá. Và thường gỗ cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến giá của một cây đàn guitar. Gỗ càng hiếm, tạo ra âm sắc càng chuẩn, càng phong phú, thì đàn càng đắt.
Bên cạnh âm sắc, cần xem xét cấu trúc của gỗ, tức là kết cấu chắc chắn, độ bền cao. Đàn guitar thùng tốt có thể duy trì lực căng lên tới vài trăm kg. Do đó, thợ làm đàn cần tìm kiếm một chất liệu cân bằng giữa âm sắc và độ chắc chắn.
Danh sách một số loại gỗ được ưa chuộng trong việc chế tác đàn guitar thùng:
Mahogany – gỗ gụ: Một loại gỗ cứng, khả năng cộng hưởng cao thiên về âm trầm. Gỗ gụ bền, nhưng dễ uốn, khiến nó trở thành một loại gỗ yêu thích của thợ làm đàn trên toàn thế giới. Nó được ưa chuộng vì độ bền, màu dễ chịu và khả năng tạo ra âm thanh trầm bổng rõ ràng, đầy âm sắc. Gỗ gụ hơi nặng, vì vậy không phổ biến với các dòng đàn cho trẻ em hoặc cho du lịch.
Maple – gỗ Thích: Chủ yếu được sử dụng cho cần và mặt phím, maple tạo ra âm thanh cực kỳ sáng do độ cứng của nó. Được tìm thấy chủ yếu ở Bắc Mỹ, Maple cộng hưởng tốt và tạo ra các âm sắc rõ ràng.
Rosewood – gỗ Hồng đào: Một loại gỗ nặng và có tông màu bắt mắt. Nó tạo ra âm thanh phong phú, to và mượt mà mặc dù có chi phí cao do tính hiếm của nó. Vì vậy không phải là sự lựa chọn cho những người chơi quan tâm đến kinh tế và môi trường.
Spruce – gỗ Vân sam và các chủng loại gỗ thuộc vân sam (koa, sikta, adirondack, v.v.), là loại chất liệu gỗ nguyên khối phổ biến nhất cho mặt đàn. Chúng tạo ra âm thanh rõ ràng và tươi sáng, độ vang lớn và cũng rất nhẹ về trọng lượng.
Cedar – gỗ Tuyết tùng có màu trầm, âm thanh êm dịu, âm sắc rõ ràng ngay cả khi chơi ở âm lượng thấp. Loại gỗ này thường được sử dụng cho đàn guitar classic.
2. Sóng âm thanh
Nguyên lý cơ bản của đàn guitar thùng là sự truyền tải âm thanh tự nhiên của dây sang phần thân của guitar. Thân đàn hoạt động một buồng cộng hưởng nơi sóng âm thanh từ dây đàn làm cho mặt gỗ của cây đàn rung động. Không khí bên trong buồng sau đó biến dạng và tạo ra các sóng nén, sau đó được khuếch đại và thoát ra lỗ âm thanh.
Âm thanh được tạo ra từ việc công hưởng của dao động dây với các tấm gỗ của thân đàn. Vì vậy công việc của thợ đàn là tìm loại gỗ phù hợp, và cắt đẽo chế tác hình dáng thân sao cho ra được âm sắc mong muống. Có thể thấy, chế tác đàn là môn nghệ thuật vận dụng rất nhiều nguyên lý khoa học. Bạn khó lòng mà đánh giá chất lương cây đàn dựa trên việc nhìn vẻ bề ngoài hay các thông số cơ bản.
Việc chọn được cây đàn guitar thùng tốt đòi hỏi bạn phải hiểu nguyên lý bản chất của đàn và trực tiếp trải nghiệm để đánh giá. Sử dụng trực giác cũng là điều được khuyến khích. Nhờ các chuyên gia đánh giá, người nhiều kinh nghiệm cũng là điều cần làm.
3. Phần cứng
Phần cứng của đàn guitar được định nghĩa là các bộ phận khác ngoài các phần gỗ của đàn, tức là bao gồm khoá đàn, ngựa đàn, lược đàn, dây đàn,… Phần cứng là thước đo đáng tin cậy để đánh giá chất lượng tổng thể của đàn guitar. Bởi phần cứng tốt sẽ cải thiện độ chính xác của việc điều chỉnh dây và giữ cho các dây được điều chỉnh lâu hơn.
Khoá đàn
Còn được gọi là chốt điều chỉnh, giúp giữ cho dây của một cây đàn ghi ta luôn điều chỉnh. Được gắn trên đầu cần, chúng kẹp chặt dây thông qua một trục kim loại nhô ra, qua đó một sợi dây được đưa vào sau đó quấn chặt xung quanh. Sau đó, các nút xoay cho phép người chơi thay đổi nốt / điều chỉnh bằng cách thay đổi độ căng của mỗi dây.
Các dòng đàn guitar giá rẻ thường khoá đàn chỉ dây được dây đã điều chỉnh trong khoảng thời gian ngắn, khiến người chơi phải thường xuyên điều chỉnh lại. Vì vậy chốt khoá đàn cũng là một yếu tố quan trọng đối với người mới bắt đầu và cả những người có kỹ năng điêu luyện.
Có rất nhiều kiểu khoá đàn, loại khoá đàn. Và khó có thể xác định bằng mắt, đó có phải là một sản phẩm chất lượng hay sản phẩm cấp thấp được sản xuất hàng loạt. Cách tốt nhất để đánh giá là trực tiếp chơi một cây đàn guitar và ghi lại thời gian nó bắt đầu lạc nhịp.
Ngựa đàn
Nằm ở phần dưới của thân đàn, ngựa đàn được thiết kế để giữ các dây nằm đúng vị trí trên mặt phím, ở trên cần đàn. Chiều dài, độ căng của dây sẽ ảnh hưởng đến “action” của đàn, khả năng chơi của đàn (cây đàn có dễ chơi hay không)
Dây được gắn trên ngựa đàn hoặc đi qua ngựa đàn, và sau đó được giữ cố định bằng chốt mắc dây (tailpiece). Phần lớn các cây đàn guitar không có chốt mắc dây. Chốt mắc dây xuất hiện trên những cây đàn guitar có thanh tremolo hoặc whammy. Chốt mắc dây (tailpiece) có thể điều chỉnh dây đàn để tạo ra những dao động, âm thanh độc đáo.
Ngựa đàn cũng là một thành phần quan trọng trong việc tạo nên âm sắc, giai điệu của một cây đàn guitar. Âm sắc, giai điệu sẽ thay đổi do gỗ bị cong vênh theo thời gian. Vì vậy cần bộ phận ngựa đàn tốt cho phép các điều chỉnh dây thường xuyên.
Lược đàn
Tốt nhất bạn nên chọn cây đàn guitar có ngựa đàn và lược đàn bằng gỗ hồng đào. Loại gỗ này giúp tăng cường độ cộng hưởng tự nhiên của cây đàn guitar.
Bạn cần chú ý đến độ gần của các dây trên phím đàn. Các dây hoạt động thấp sẽ ít sức căng và âm nhẹ nhàng hơn và vì vậy những người mới bắt đầu học đàn guitar sẽ dễ chơi hơn.
Dây đàn guitar
Thông thường một bộ dây đàn guitar bạn sử dụng được trong 6 tháng. Trên thị trường có nhiều thương hiệu dây đàn guitar nổi tiếng như Elixir, Addario,… Bạn lưu ý mua hàng chính hãng tại cửa hàng uy tín, hiện nay trên thị trường bán nhiều loại dây đàn guitar nhái, hàng giả với giá dưới 100.000 đồng.
4. Tầm quan trọng của “Action”
“Action” là thuật ngữ để chỉ khoảng cách giữa dây và phím đàn. Khoảng cách nhỏ (action thấp) cho phép người chơi ấn xuống dây dễ dàng hơn. Nhiều kỹ thuật đàn nâng cao sẽ cần action phù hợp.
Action cao
Nếu khoảng cách quá lớn, người chơi sẽ cần nhiều lực và thời gian để ấn ngón tay xuống, dẫn đến việc không đủ lực, âm sắc không sắc, rõ ràng, và chơi không bền. Một buổi chơi thường ngắn hơn do đàn action cao.
Action thấp
Nếu action quá thấp, các dây có thể tương tác với phím đàn và tạo ra âm thanh vo ve (tạp âm) truyền đến bộ phận khuyếch đại
Luôn kiểm tra action khi tìm kiếm một cây đàn mới. Chơi xung quanh và thử nghiệm dọc theo chiều dài của phím đàn. Đảm bảo action thấp phù hợp để dễ chơi, nhưng không quá thấp đến mức tạo ra những tiếng vo ve, hợp âm khiến bạn khó chịu. Tìm được cây đàn có action phù hợp rất khó khăn, nhưng rất xứng đáng.
5. Lớp phủ hoàn thiện
Lớp phủ hoàn thiện là một yếu tố rất chủ quan. Một cây đàn guitar thùng với nhiều đặc tính tự nhiên của gỗ có thể đẹp đối với người chơi này, trong khi lại xấu xí đối với người chơi khác. Tuy nhiên có một phần ít chủ quan hơn là chất liệu của lớp hoàn thiệu, như sơn mài, shellac và sơn dầu.
Chất liệu của lớp hoàn thiện đặc biệt là ảnh hưởng của chúng đến chất lượng âm sắc. Lớp hoàn thiện có thể được xem như một lớp vỏ bảo vệ cho gỗ. Gỗ đặc biệt nhạy cảm với độ ẩm, và có thể giãn nở cũng như co lại nếu độ ẩm quá cao hoặc quá thấp. lớp hoàn thiện cho phép một cây đàn guitar thích nghi từ từ với các nhiệt độ và môi trường khác nhau, do đó tránh được sự cong vênh nhanh chóng và bất lợi cho gỗ.
Ngoài ra, lớp phủ hoàn thiện cũng được sử dụng để tăng thêm độ thẩm mỹ như độ bóng, độ lỳ, hoặc để che mờ các khuyết điểm xuất hiện quá trình cắt gỗ.
Giai điệu bị ảnh hưởng bởi lớp hoàn thiện. Mọi người đều đồng ý rằng việc sử dụng quá nhiều sơn mài hoặc chất đánh bóng có thể cản trở độ rung của gỗ trên một cây đàn guitar thùng. Về cơ bản, các chất hóa học mắc kẹt trong gỗ, hạn chế khả năng tương tác với sóng âm thanh do dây đàn tạo ra. Vì vậy lớp hoàn thiện rẻ tiền sẽ tạo ra những âm thanh giả tạo hoặc bị kẹt tiếng.
6. Cần đàn
Cần đàn cố định: Cần đàn được cắt để lắp vừa khít vào thân đàn sau đó cố định với nhau bằng keo dán gỗ chịu lực và bền. Trong khi keo khô, cần và thân được kẹp lại với nhau để đảm bảo khớp liền mạch. Phần lớn đàn guitar thùng được chế tạo theo cách này. Kỹ thuật này được ưa chuộng vì tính ổn định, khả năng chơi và độ bền cao, nhưng cần khó sửa chữa hơn do bị dính keo.
Cần đàn nối liền: Những cây đàn có cần nối nhìn thấy phần cần và thân được tạo hình từ một mảnh gỗ rất giống nhau. Các khớp nối đặc biệt cho phép cần đàn tự cố định vào thân đàn dọc theo chiều dài của cây đàn. Vì lý do này, không có keo hoặc ốc vít được sử dụng. Kỹ thuật này được đánh giá cao vì tính ổn định, và độ duy trì (độ bền) của nó, tuy nhiên việc sửa chữa vô cùng khó khăn.
Cần gắn ốc vít: Đúng như tên gọi, cần đàn được gắn vào thân đàn guitar bằng cách sử dụng bu lông, ốc vít hoặc khớp chìm. Sản xuất tương đối rẻ và rất dễ sửa chữa, cổ bu lông được biết là tạo ra ít độ bền nhất trong số các kỹ thuật nối cần và thân.
Cần đàn và chi phí
Cần nối liền là kỹ thuật phổ biến, được sử dụng rộng rãi nhất, vì có độ bền cao. Cần gắn ốc vít có giá rẻ hơn nhiều so với các kỹ thuật khác, và nghiên cứu chứng minh là kỹ thuật nối cần và thân không thật sự ảnh hưởng quá nhiều đến độ bền của đàn. Vì vậy đừng quá e ngại khi chọn một cây đàn có cần gắn ốc vít.
7. Tài chính
Mua một cây đàn chắc chắn phải cân nhắc về tài chính. Hãy xác định chính xác con số bạn có thể chi. Sức cám dỗ của việc vung tay quá trán thường rất lớn, vì các cây đàn chất lượng luôn có âm thanh hấp dẫn mê hoặc. Tuy nhiên đừng mềm lòng. Hãy luôn tin là có cây đàn phù hợp với ví tiền của bạn. Một cây đàn guitar thùng tốt tất nhiên sẽ không làm bạn đau lòng vì thủng ví.
8. Tầm quan trọng của việc thiết lập
Từ những điểm nêu trên, rõ ràng là có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng, nhưng quan trọng hơn cả là khả năng chơi của một cây đàn. Một thiết lập tốt có thể hợp nhất tất cả các yếu tố này thành một cỗ máy được bôi trơn tốt để chơi thú vị.
Một cây đàn guitar thùng không quá xịn xò nhưng được thiết lập tốt sẽ giúp bạn có trải nghiệm tuyệt vời hơn. Và một cây đàn guitar thùng cao cấp, dù đắt tiền và tốt cỡ nào mà không được thiết lập tốt để đạt được hiệu suất tối ưu thì cũng thua một cây đàn guitar rẻ tiền.
Thiết lập tốt sẽ giúp dây có độ căng phù hợp, khắc phục các vấn đề với action và âm sắc, đồng thời giúp cố định các đầu chốt chắc chắn, để đàn ổn định trong thời gian dài. Điều này có nghĩa là một cây đàn guitar cũ với âm thanh rệu rã chán nản cũng trở nên sống động hơn khi được thiết lập, điều chỉnh đúng cách.
9. Động lực
Điều quan trọng khi mua một cây đàn guitar là thúc đẩy bạn chơi, dành thời gian để tập luyện, trau dồi kỹ năng. Việc chơi nhạc cụ giúp bạn giải phóng dopamine trong não. Chọn một nhạc cụ mà bạn sẽ luôn khiến bạn cảm thấy vui vẻ.
Vì vậy, sau khi xem xét tất cả các yếu tố được liệt kê ở trên, thì hãy nhớ lưu ý chọn một cây đàn khiến bạn cảm thấy thích thú và haò hứng. Chơi guitar là để thưởng thức, vui vẻ, vì vậy hãy luôn tin vào trực giác của bản thân khi lựa chọn.
Kết luận
Không có cây đàn guitar thùng nào là tốt nhất. Nhưng khi bạn đã nắm bắt được lý thuyết, các bộ phận, nguyên lý hoạt động của chúng thì bạn sẽ dễ dàng lựa chọn đúng cây đàn guitar thùng tốt nhất cho mình cần.
Bên cạnh việc đảm bảo cây đàn guitar được chế tạo tốt, phù hợp với túi tiền của bạn và đáp ứng các yêu cầu về phong cách âm nhạc mà bạn muốn chơi, hãy đến với Công ty Âm Nhạc Việt Thanh, trải nghiệm trực tiếp nhiều cây đàn guitar thùng và tin vào bản năng và trực giác của mình.
